در تمام صحبت‌های مرحوم حکیمی غم مردم بود/ او تداعی گر ابوذر بود
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۸۰۹۲۱۳
به گزارش قدس آنلاین، اولین مراسم سالگرد مرحوم علامه محمدرضا حکیمی با حضور رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، جلال رفیع، سیدعباس صالحی نماینده ولی فقیه در مؤسسه اطلاعات، حجت‌الاسلام محمد جواد حجتی کرمانی پژوهشگر و پیشکسوت انقلابی، احسان شریعتی و جمعی دیگر از اساتید، یکشنبه ۳۰ مردادماه برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از شفیعی کدکنی تا علی شریعتی همگی دوستدار حکیمی هستند
صالحی در ابتدای این نشست گفت: استاد حکیمی فردی بود که شیخ آقا بزرگ تهرانی وی را به عنوان استاد، محقق، ادیب معرفی میکند و یا مرحوم سید جلال آشتیانی با تفاوت سلایقی که با مرحوم استاد حکیمی داشتند در مصباح الهدایه‌ای که به او هدیه میکند، علامه را فردی دانشمند بسیاردان و محقق توصیف کرده؛ و یا اخوان ثالث در قصیده‌ای که می‌سراید و به او تقدیم میکند، از تعبیر «سربدار ایام» برای توصیف او استفاده میکند؛ استاد شفیعی کدکنی او را دوست شاعر و دانشمند خود می‌دانست و دکتر شریعتی او را مرد ایمان و تقوا، آگاهی و عمل، و دین و دانش می‌نامید و همینطور شخصیت‌ها و بزرگان فراوان دیگر که وصف‌های گوناگونی در تبیین اندیشه و شخصیت علامه حکیمی داشتند.
نمی‌توانیم او را با هیچ جریان و فردی مشابه ببینیم
وی ادامه داد: مرحوم حکیمی را به گونه‌های مختلف می‌توان دید و تعریف کرد. او تداعی گر ابوذر بود، نمی‌خواهم مبالغه کنم اما به گونه ای این امر در زندگی حکیمی متجلی است. حکیمی شبیه هیچ کس نبود، خود بود و خود! نمی‌توانیم او را با هیچ جریان و فردی مشابه ببینیم. حکیمی هم نوگرا و هم سنت‌گرا بود. بسیاری از نوشته‌های او را می‌توان برای نوگرایی سنت گرایانه آورد. هم روحانی بود و هم روشنفکر. هم هر دو بود و هم در عین حال نبود. هرکدام از اینها ویژگی‌هایی دارند که از حکیمی ترکیبی متفاوت متمایز و منحصر ساخت. حکیمی هم روشنفکر بود و هم روحانی، هم فیلسوف بود و هم متکلم، هم فقیه اصولی و هم محدث؛ حکیمی به محدث بودن افتخار می‌کرد اما محدث نبود. از لحاظ شخصیت هم درونگرایی داشت و هم برون گرایی. حکیمی اهل صلابت بود و هم مدارا.
وی ادامه داد: حکیمی محقق و مصلح بود. معمولا اینها با هم جمع نمی‌شود؛ یعنی کسی که محقق است نمی‌تواند کنشگر اجتماعی باشد؛ اما حکیمی یک محقق کتابخانه‌ای بود و از طرف دیگر یک کنشگر اجتماعی. زبان حکیمی هم زبان علمی و هم زبان ادبی بود. در علمی‌ترین آثارش عاطفه و احساس زبان ادبی را می‌توان یافت و این ترکیب باهم تداعی گر ابوذر بوده است.
حکیمی درد دین داشت و در طلب دین می‌کوشید
در ادامه رضاداوری اردکانی در سالگرد ارتحال علاکه حکیمی گفت: بهترین وصفی که از آقای حکیمی شنیدم وصف آقای صالحی بود. وجود صفات ناهمخوان در یک شخص مطلب قابل تاملی است. از شرف همدمی و هم سخنی با حکیمی چیزی ندارم بگویم؛ اما از نسبت خود با حکیمی که مایه شرف است می‌خواهم مطالبی را بازگو کنم.
وی ضمن قدردانی از موسسه اطلاعات و الحیات برای ترتیب چنین محفلی اظهار کرد: از زمان جوانی او را که به فضیلت آراسته بود، می‌شناختم. شاید همشهری بودنمان در این آشنایی بی تاثیر نبود تا اینکه ترجمه کتاب اسلام در ایران را خواندم. ترجمه را از آن جهت خواندم که در سرتاسر کتاب نقل قول‌های مورخان ایرانی آمده است. اشاره به این کتاب به این دلیل است که بگویم استاد حکیمی حواشی ارزشمندی برای این کتاب نوشت و این حواشی به غایت سنجیده و ارزشمند بیان شده بود.
اردکانی افزود: آشنایی من با استاد حکیمی به تدریج بیشتر می‌شد ولی توفیق ملاقات پیش نمی‌آمد. بزرگی اشخاص در گفتار پدید نمی‌آید؛ بلکه در رفتار آنها متجلی می‌شود. پاکی، دانایی، صداقت در گفتار او بسیار ملموس بود. من و آقای حکیمی همدلی‌های بسیاری با هم داشتیم اما کمتر فرصت دیدار پیش می‌آمد و در تمام آنها سعی می‌کردم کمتر سخن بگویم و بیشتر بشنوم و بیاموزم.
مرحوم حکیمی ضد فلسفه نبود، بلکه آن را عین دین نمی‌دانست
رییس فرهنگستان علوم ادامه داد: یکی از نوشته‌های من در خصوص فارابی است و بخشی از آن نیز رساله دکتری است در این رساله در خصوص فلسفه یونانی سخن گفتم. به‌نظر من فلسفه اسلامی در جهتی که فارابی آن را طرح کرده بیان شده است. خواننده دقیق می‌تواند دریابد که فلسفه فارابی با فلسفه اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
داوری اردکانی تصریح کرد: استاد حکیمی از کلام من فهمیده بود که پرسشی دارم اما به زبان نیاورده‌ام و پرسش این بود که: آیا از فارابی باید بپذیریم که فلسفه عین دین است؟ استاد حکیمی این را قبول نداشت که فلسفه را نباید عین دین دانست. مرحوم حکیمی ضد فلسفه نبود بلکه آن را عین دین نمی‌دانست و تبیین اندیشه او این نبود که باید در بین این دو یکی را انتخاب کرد. در واقع می‌توان گفت تفکیک، رد چیزی نیست بلکه دعوت به قبول دیگری است.
داوری اردکانی گفت: آقای حکیمی درد دین داشت، و در طلب درک دین می‌کوشید و تا پایان عمر به درک حقایق معارف اسلامی مشغول بود؛ اما در ذیل روحانیت نماند. تغییری که در لباس خود داد به این معنا نبود که از روحانیت خارج شده است بلکه به این تغییر می‌توان گفت صفت روحانیت را حفظ کرده اما دیگر شغل روحانیت را ندارد.
اردکانی ادامه داد: یکی از حوادث مهم روزگار ما نسبت تازه‌ای است که میان دین و فلسفه و سیاست پدید آمده است و در هم آمیختن آنها قابل انکار نیست. در زمان ما این سه به شکل عجیبی در هم تنیده شدند. اقبال اهل دین به مشارکت سیاست از دویست سال پیش آغاز شد از ابتدا توجه به سیاست به دلیل عدم ورود عقاید باطل بود و بیشترین نگاه در زمان مشروطه رقم خورد. با آمدن رضا شاه عکس‌العمل در مقابل مشروطه تا کودتای ۲۸مرداد سال‌های تنفس و تمرین دموکراسی در ایران بود.
عدالت حرف نیست، درد است و استاد حکیمی درد عدالت داشت
وی ادامه داد: اروپا در مقابل مشغول بازسازی خود بعد از جنگ بود و آمریکا در حال سلطه بر جهان. کودتای ۲۸مرداد آغازی برای پایان یافتن استقلال همه نهضت‌های ملی در سراسر جهان بود. پس از این تاریخ نهضت‌های دینی شکل گرفت. این سوال پیش آمد که سیاست دینی با جهان آشفته موجود چه باید کند و نظرهای بسیاری در این باب با سلایق متفاوت پدیدار شد. استاد حکیمی بر پاسداشت توحید و وسعت عدالتخواهی تاکید داشت. این استاد مرحوم میگفت با عدل است که یگانگی پدید می‌آید کسانی که به سیاست دینی اعتقاد دارند نمیتوانند به عدالت معتقد نباشند.
وی با تاکید بر اینکه علامه حکیمی درد عدالت داشت گفت: عدالت حرف نیست، درد است و استاد حکیمی درد عدالت داشت، و در زمان ما اگر بگویم در زمره اشخاص کم نظیر و حتی بی نظیر بود زیاده گویی نکرده‌ام.
در تمام صحبت‌های مرحوم حکیمی غم مردم بود
سپس حجت‌الاسلام حجتی کرمانی به بیان سخنانی پرداخت و گفت: در میان اکثریت به اتفاق کسانی که با مرحوم آقای حکیمی و آقای دعایی آشنایی نزدیک و دور داشتند، بودم. از سال ۱۳۳۲ من در مشهد بودم و با مرحوم اخوی چند ماهی ساکن مدرسه نواب مشهد بودیم و در آن سال با استاد حکیمی که جوانی بیست و چند ساله بود آشنا شدم.
این پژوهشگر حوزه دینی افزود: آقای حکیمی در آن ایام شور و نشاط عجیبی داشت. مثل آقای حکیمی سراغ ندارم. دورانها سپری شد و بالاخره بعد از فوت آیت‌الله بروجردی نهضت جدید روحانیت آغاز شد؛ در این ایام از دور با آثار او آشنا بودم اما بعد از آن با خود او ارتباط گرفتم از جهت مردمی حالت برون‌گرایی او بیشتر بود.
حجت‌الاسلام حجتی کرمانی ادامه داد: در تمام صحبت‌های مرحوم حکیمی غم مردم بود و غم مضاعف که در قلب خودش نهان کرده بود و در جلسات میگفت. حکیمی در چند سال اخیر تمام وجودش رنج بود که چرا انقلاب با این ولنگاریها و نادانی و ندانم کاری‌ها به این روز افتاده و بخاطر سوء سیاست و نادانی مردم در فقر دست و پا میزند.
ما باید تجربه‌های زیست فکری علامه حکیمی را دنبال کنیم
در ادامه حجت‌الاسلام سبحانی به بیان تبیین اندیشه علامه حکیمی پرداخت و با تاکید بر اینکه استاد حکیمی ژرف اندیش بود، گفت: بررسی شخصیت‌ها را می‌توان از دو زاویه یعنی نگاه به تولیدات و دانشی که پدید آوردند و محصولاتی که در اختیار نسل‌ها گذاشتند و نیز تجربیات آنها در اندیشیدن و گشودن راه ها و افق ها مورد بررسی قرار داد.
وی آثار مرحوم علامه حکیمی را بسیار پربار دانست و توضیح داد: ما ممکن است کتابخانه فکر و اندیشه حکیمی را در منزل داشته باشیم اما باید ارزش علامه حکیمی را در تجربه‌های زیست فکری او دنبال کنیم. به نظر می‌رسد مرحوم علامه حکیمی با دوگانه‌ها زیست می‌کرد. تجربه زیستی حکیمی ما را وارد فضای جدید میکند. او با ابعاد مختلف دین‌داری مرتبط بود در عین حال با روشن‌فکرترین صاحبان اندیشه نه تنها نشست و برخواست داشت بلکه میگفت و می‌آموخت.
سبحانی با بیان اینکه چهاربنیاد اساسی در اندیشه علامه بسیار حائز اهمیت است، درباره این چهار بنیاد تصریح کرد: جایگاه عقل در اندیشه علامه حکیمی است و کمتر آثاری از او نشانی از عقل گرایی ندارد. نکته مهم دیگر گسترده سازی دامنه عقل و عقل ورزی است. همه دانشمندان از حوزه عقل یاد کردند و عنصر اندیشه دینی در همه آثار به فراوان یافت می‌شود.
در ادامه این مراسم جلال رفیع استاد ادبیات با اشاره به اینکه جایگاه ادبیات در اندیشه استاد حکیمی بسیار حائز اهمیت بوده است، به بیان خاطراتی پرداخت و گفت: نخستین بار قبل از پیروزی انقلاب به محضر علامه حکیمی رسیدم او دو کلاس تفسیر نهج الابلاغه وشرح قصیده فرزدق را داشتند. ما در هر دو کلاس شرکت می‌کردیم استاد به من گفتند کلاس نهج البلاغه از سوی ساواک مورد توجه و نظارت است.
وی افزود: استاد به من گفتند ساواک مطالب را رصد کرده و محدودیت بوجود می‌آوردند؛ به دوستان بگو این هجوم در کلاس نهج البلاغه را نداشته باشند، بلکه به کلاس شرح قصیده فرزدق بیایند؛ چرا که آنجا را ساواک رصد نمی‌کند و مهمترین نکات اجتماعی و سیاسی را در همین کلاس بیان میکنم.
این زندگی را شاه هم نداشت
بعد از او امیر مهدی حکیمی با ذکر چند خاطره از استادحکیمی گفت: من از کودکی خدمت او بودم، او در تهران زندگی ساده و فقر خودخواسته‌ای داشتند، و وقتی برای مدتی با خواهرشان زندگی می‌کردند، پدرم به او گفت برای همشیره تمیز کردن اینها سخت است کمی زندگی را تغییر دهید. من در آن خانه یک تخت فلزی و چند قفسه کتاب فلزی قرار دادم و کف اتاق را با موکت ارزان قیمتی فرش کردم؛ او وقتی اینها را دیدند گفتند: «این زندگی را شاه هم نداشت»، درحالیکه آن زندگی از زندگی‌های فقیرانه هم ساده‌تر بود.
امیرمهدی حکیمی سپس درباره موسسه الحیات توضیح داد: تاسیس موسسه الحیات، که در زمان حیات او شکل گرفت، در این جهت بود که این اندیشه استقلالش را حفظ کند و به جریانی وصل نشود.
در پایان این مراسم از سه اثر موسسه الحیات: نرم افزار مجموعه آثار علامه محمدرضا حکیمی، کتاب «حکیم جاودانه» (شرح حال، مصاحبه، پرسش و پاسخ و اجازات علامه محمدرضا حکیمی) و وبسایت تبیینی «الحیات» رونمایی شد.
انتهای پیام/
منبع: فارس
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: علامه حکیمی مراسم بزرگداشت علامه حکیمی مرحوم حکیمی استاد حکیمی حجت الاسلام آقای حکیمی حکیمی هم عین دین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۰۹۲۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پس‌لرزه عروسی دختر در هتل گران | تکلیف خودتان را از حیث اقتصادی روشن کنید | چرا همیشه صحبت شما و فرزندانتان است؟
من به برادر عزیز شمخانی عرض میکنم فعالیت اقتصادی الزامات والتزامات خود را دارد چون خود را اولی از دیگران به نصیحت میدانم به ایشان و همردیفان ایشان درکشوری ولشکری توصیه میکنم تکلیف خود را از حیث فعالیت اقتصادی روشن کنید وافکارعمومی را با اصلاح امور اقناع کنید.
حجت الاسلام یدالله حبیی نماینده پیشین ولی فقیه در وارت دفاع در یادداشتی که در روزنامه جمهوری اسلامی منتشر شده است نوشت:
امیر دریابان علی شمخانی از بقیة‌السلف سپاهیان و مجاهدان و امتحان داده‌های جبهه و جنگ است و کارنامه پرباری از جهاد و خدمت در بخش‌های اجرایی و راهبردی نظام دارد.
شجاعت در میدان، شهامت در بیان، ذهن تحلیل‌گر، صداقت و گریز از نمودها و تأکید بر بودها یعنی بی‌نقش وتکلف، نگاه جامع به مسائل، رفیق نواز، خطرپذیر، سعه صدر در مدیریت، تحمل پذیر، مدیرپرور، مسجدساز و مسجد دوست و... از خصوصیاتی هستند که من از او سراغ دارم وامیدوارم امروز که بعنوان یک کهنه سربازومشحون از تجارب است این خصوصیات فرایند ومراحل کمال وتمام خودش را طی کرده باشد.
شاید در ذهن کثیری از مردم او همچنان رزمنده بسیجی، سپاهی و امیر باشد وشناختی از سایر فعالیتهای او نداشته باشند وخاطره فرماندهی نیروی زمینی سپاه وحضور در نیروی دریائی ارتش و وزارت دفاع را در ذهن خود مجسم کنند.و کسانی او را بواسطه مسئولیتهای ستادی خارج از نیروهای مسلح بشناسند ولی امروز جمع کثیری از مردم بواسطه فضای مجازی آقای شمخانی را در جبهه اقتصادی می‌شناسند اگرچه حضور او همانند تعداد قابل توجهی از صاحب منصبان ارشد نظام در بخش اقتصادی در سایه است و فرزندان وخویشان حضور مستقیم آنان را غیر ضرور نموده است.
این از آثار عصر اطلاعات وانفجار اطلاعات است که کره زمین را به مثابه یک خانه با دوربین مدار بسته، تصویر نگاری میکند و لحظاتی بعد به نمایش میگذارد که در نوع خود بسی مطلوب است اگرچه بدور از آسیب و تهدید نیست.
آقای شمخانی از جمله افرادی است که حضور خود و فرزندان جبهه وجنگ را در فعالیتهای اقتصادی ضروری، شرعی و یک عمل انقلابی می‌داند یعنی اینکه کشورگرفتارجنگ اقصادی و تحریم‌های ظالمانه است (صغرای قضیه) وکسانی توانائی و شایستگی حضور در این جبهه را دارند که امتحان داده و کشور را از جنگ تحمیلی نجات داده‌اند و به نظام و انقلاب باور دارند نظیر ما (کبرای قضیه) پس ما نسبت به حضور در این جبهه وظیفه داریم (نتیجه). بنابراین حضور در جبهه اقصادی نه تنها مذموم نیست بلکه ممدوح ومشکور است چراکه با همه وجود درک میکنیم مشکلات اقتصادی وتحریمها چه بلائی برسر مردم آورده است و فقر بر گروه‌های زیادی از مردم چنان مجسم نموده است که خوف فتنه کفر وعصیان می‌رود پس آقای شمخانی و پسران وامثالهم کار بزرگی انجام داده و می‌دهند وبجای سرزنش باید مشکور باشند.
اما و صد اما که خود آقای شمخانی زیرک نیز می‌داند چرا بازتاب اجتماعی عمل مجاهدانه آنها گونه‌ای دیگر است، چرا مردم بجای تشکر باید سرزنش کنند ودر هر محفل ومجلس باید صحبت ایشان و فرزندان وی و سایرین باشد؟
حقیقت این است که مردم اولا در جریان درست اطلاعات و اطلاع‌رسانی نیستند وتاکنون ندیده ونشنیده‌اند فعالان اقتصادی کلان، گزارشی از نقطه آغاز وفراز و فرود خود را به مردم ارائه دهند ومدیریت در ابهام وانتظار اینجا هم اثر بد خود را گذاشته است واز طرفی برای مردم قابل قبول نیست به هر دلیل مسئولین وفرزندانشان فعالیتهای اقتصادی بکنند.
شاید مفروضشان این است که بدون رانت محال است به این سطح از ثروت برسند. پس راهکار چیست؟ راهکار این است که بین دو کار یکی را قبول کنند حضور در ساختار نظام بدون فعالیت اقتصادی ویا حضور در بازار وبخش خصوصی و بدون داشتن مسئولیت. شاهد زنده این مقوله رفتار و آداب مقام معظم رهبری است. مگر ما مدعی اطاعت از او نیستیم! حوزه اطاعت شامل قول، فعل و تقریر رهبری است و از این حیث حجت را بر همه تمام کرده است.
من به برادر عزیز شمخانی عرض میکنم فعالیت اقتصادی الزامات والتزامات خود را دارد چون خود را اولی از دیگران به نصیحت میدانم به ایشان و همردیفان ایشان درکشوری ولشکری توصیه میکنم تکلیف خود را از حیث فعالیت اقتصادی روشن کنید وافکارعمومی را با اصلاح امور اقناع کنید.
برای مردم قابل پذیرش نیست وقتی چندین دهک تا پایان عمر امکان تهیه مسکن ندارند، بیش از شصت میلیون نفر یارانه بگیر هستند، مشکلات اقتصادی از جمله پاشنه آشیل‌های نظام است، سن ازدواج بالا رفته است ودهها مشکل وآسیب ذهن مردم را مشغول کرده است مشاور بالاترین فرد کشور مجلس عروسی خود را در هتل کذائی برگزار کند و ما را در پاسخگوئی به این مقولات ناگزیر به نوشتن این نصیحت نامه بکند.
اگر این مجالس را ثروتمندان بخش خصوصی برگزار کنند که می‌کنند مگر اشکالی دارد؟ مهمترین پشتوانه ما در حدوث وبقاء انقلاب اسلامی، مردم بوده و هستند واین توصیه امام خمینی(ره) نیز هست، پس هوای مردم را داشته باشیم. امیدوارم برادر عزیزم علی شمخانی از نصیحت دوست خود نرنجد و این نوشته را تذکری بداند که دلسوزانه تقدیم او می‌شود .
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت